Wat is glutamaat?
Glutamaat is de krachtigste neurotransmitter van het centrale zenuwstelsel.
Het zet ons letterlijk áán. En dat is goed, want dat hebben we ook nodig.
Het is een stofje die van nature in ons lichaam voorkomt. Het is een stimulerende neurotransmitter die we nodig hebben voor de stemming, het leren en het geheugen. Deze opwekkende neurotransmitter wordt, als het endorfinesysteem goed werkt, omgezet in de rustgevende neurotransmitter GABA.
Zolang er een balans is tussen glutamaat en GABA is er niets aan de hand maar we zien vaak een disbalans door onze voedingsgewoonten en door stress waardoor er een overmaat aan glutamaat ontstaat in het lichaam.
Klachten bij te veel aan glutamaat
Een teveel aan glutamaat is toxisch voor het brein en kan daardoor heel vervelend worden en een echte onruststoker.
Klachten die worden ervaren bij een teveel zijn;
onrust, angst, hartbonzen, piekeren, slapeloosheid, mist in je hoofd, wazig gevoel, slechte concentratie, hoofdpijn, migraine, oorsuizen, ADHD. Maar kan ook een belangrijke rol spelen bij neurologische, cognitieve en psychiatrische stoornissen en epilepsie
Het verschil tussen gebonden en vrije glutamaat (MSG)
– Gebonden glutamaat
Glutamaat komt ook in onze voeding voor. Dit is de gebonden glutamaat, welke geen schadelijk effect heeft op ons lichaam. Ze zitten bijvoorbeeld in tomaten
– Vrije glutamaat
Vrije glutamaten, ook wel E621, komen niet in de natuur voor. Deze vorm wordt door de voedingsindustrie geproduceerd. Vooral bewerkte en kant-en-klare voedingsmiddelen zitten vol vrije glutamaten, deze zijn door de producenten aan de producten toegevoegd. Ook wordt het veel in de indische keuken gebruikt.
Deze exogene vrije glutamaten hebben een schadelijk effect op onze cellen en ons DNA, wat op lange termijn voor stress in het brein kan zorgen. Daarnaast zorgt het ervoor dat je nooit verzadigd bent (dus niet vol zit), en dat je dus meer en door wilt blijven eten. Denk maar aan de chips.
Chips is lekker en je kunt er niet genoeg van krijgen
Chips bevat namelijk glutamaat, wat zorgt voor een goed gevoel in de mond. Door het signaal dat MSG doorgeeft aan de smaakpapillen, denken de hersenen dat het voedsel lekker smaakt, en kun je ook niet stoppen met eten. dit omdat het ook er voor zorgt dat je je niet verzadigd voelt. Hiervan profiteert de voedselindustrie want meer trek betekent dat je meer eet en dus meer koopt.
Glutaminezuur en glutamaten geven de speciale “umami”smaak. Ze worden gebruikt om de hartige smaak van producten te versterken, waardoor minder zout nodig is. Alleen glutamaat heeft een zogenaamde umamismaak. Er zijn dus geen alternatieven voor. Sommige fabrikanten willen geen glutamaat of het E-nummer op het etiket zetten. Ze voegen dan ingrediënten toe met een hoog gehalte aan glutamaat, zoals gistextract of zeewier bijvoorbeeld, om toch de umamismaak te krijgen.
Het zit dus vaak in bewerkte producten met suiker en slechte vetten welke werken op het beloningssysteem en het hele systeem kunnen ontregelen.
Stress geeft extra glutamaat
Glutamaat is een stofje dat ook meer aangemaakt wordt bij
– Chronische stress
– Obesitas
– Insulineresistentie
– Psychisch trauma
En als je lichaam al zelf meer aanmaakt en er daarbij ook veel glutamaat in de vorm van E nummers gegeten wordt is de kans groot op eerder beschreven klachten. Daarnaast heeft onderzoek aangetoond dat het ook kan bijdragen aan een verminderde ontwikkeling van de hersenen van foetussen.
Er kan een verstoorde hormoonhuishouding ontstaan tijdens de ontwikkeling van de foetus waardoor het eetgedrag van jonge kinderen verstoord kan raken en de kans op overeten wordt vergroot.
Andere risicogroepen
Mensen met tekorten aan voedingsstoffen (vitamines, mineralen, anti-oxidanten, vetzuren) lopen groter risico om schade te ondervinden door glutamaat. Deze risicogroepen zijn onder andere:
– mensen met een ongezond voedingspatroon
– ouderen met ondergewicht
– mensen met eetstoornissen
Aan ouderen met ondergewicht worden juist vaak smaakversterkers geadviseerd, maar door tekort aan essentiele voedingsstoffen kan dit juist negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid en kan de overload aan glutamaat zorgen voor oa onrust, en slapeloosheid.
Mijn advies
Niet iedereen reageert hetzelfde op glutamaat. Sommige mensen hebben een hogere tolerantie dan andere. Als jij overgevoelig bent, kan het zijn dat je bij één gram al verschillende klachten ervaart.
Het probleem is echter dat op de etiketten en op internet, niets te vinden is over hoeveel gram of milligram glutamaat in verschillende producten zit. Je weet dus nooit wat je binnemkrijgt.
Sommige mensen voelen het als ze chinees/indisch eten hebben gehad. Daar zit Ve-tsin in. Dat is ook glutamaat. Ze worden dan onrustig van binnen of kunnen niet slapen.
Lees de etiketten van de producten die je koopt. Mijd zoveel mogelijk E621 en kook zoveel mogelijk met verse producten en maak zelf sauzen, soepen en bouillons. Biologische producten bevatten over het algemeen geen smaakversterkers of in ieder geval niet in de vorm van E621. Biologische vleeswaren mogen ook geen E621 bevatten.
E621 heeft ontzettend veel bijnamen, die fabrikanten ook op de etiketten (mogen) gebruiken. Dit kan erg misleidend zijn als je E621 wilt vermijden. De stof kan (onder andere) onder de volgende namen op het etiket staan:
MSG/ Monosodiumglutamaat, Ajinomoto, Natriumglumaat, Mononatrium, Ve-tsin, L-glutamaat monohydraat, Glutamic acid, Smaakversterker, Smaakversterker, Glutamaatzuur, Eiwit extract, Soja extract, Caseïnaat, Glutamaat, Gehydroliseerd eiwit/porteine/soja eiwit, Gehydrogeneerde plantaardige olie, Plantaardig eiwit hydrolysaat, Natuurlijke aroma en Gistextract.
Chakraborty SP. Patho-physiological and toxicological aspects of monosodium glutamate. Toxicol Mech Methods. 2019 Jul;29(6):389-396. doi: 10.1080/15376516.2018.1528649. Epub 2019 May 6. PMID: 30273089.